De financiële transactietaks (FTT) is bedoeld om speculatie tegen te gaan, de regelgeving in de EU te harmoniseren en de sector te doen bijdragen aan de kosten van de financiële crisis. Het is maar de vraag of die doelstellingen bereikt worden met het voorstel dat in februari 2013 door de Europese Commissie op de tafel werd gelegd.
Ten eerste maakt het FTT-voorstel van februari 2013 geen onderscheid tussen risicovolle en gezonde financiële transacties. De FTT is bijvoorbeeld ook van toepassing op repurchase agreements (repo’s). Repo’s vormen de basis voor secured financing (financiering met onderpand), die in de zoektocht naar meer financiële stabiliteit op vraag van de toezichthouder de norm is geworden in de financiële wereld. Het FTT-voorstel in zijn huidige vorm zou financiële instellingen er aldus toe aanzetten om terug te keren naar unsecured financing, wat een impact kan hebben op de stabiliteit van het financiële systeem en op de kostprijs om een financiële instelling te financieren.
Repoverrichtingen zijn dus essentieel voor een gezond balansbeheer van een financiële instelling. Bovendien zijn ze cruciaal in de dienstverlening aan de klanten (voornamelijk exportgerichte ondernemingen). Bijgevolg worden én exportgerichte ondernemingen, én financiële instellingen getroffen. De kans is dan ook reëel dat de FTT de financiering van de economie duurder maakt, aangezien de taxatie meer dan waarschijnlijk het aantal verrichtingen zal doen krimpen en de liquiditeit zal aantasten. Ook zal het voor ondernemingen minder aantrekkelijk worden om bijvoorbeeld aandelen uit te geven en zo hun eigen vermogen te versterken. Nochtans zou de versterking van het eigen vermogen van bedrijven een prioritair aandachtspunt moeten zijn, gegeven de huidige economische context.
Ten tweede werkt de FTT uit het voorstel van februari 2013 de harmonisatie van de regels binnen de EU tegen. De invoering van een belasting in 11 van de 27 landen van de Europese Unie kan een delocalisatie van activiteiten in de hand werken, niet alleen naar landen buiten de Europese Unie, maar zelfs naar de overige 16 EU lidstaten.
Opvallend is dat de kritiek op het voorstel van de Europese Commissie aanzwelt, niet alleen uit bancaire hoek maar ook vanuit het bedrijfsleven en vanuit bepaalde overheden. Bovendien geniet het FTT-voorstel weinig bijval onder centrale bankiers. Het gezaghebbende tijdschrift The Economist noemde het voorstel zelfs een 'masterpiece of flawed design'.
